Intrinsieke motivatie van de patiënt aanzetten

Marjolein Marcus begon in 1987 als fysiotherapeut. “Tien jaar lang werkte ik vanuit het idee dat ik een monteur was die in het menselijk lichaam even wat moest repareren. Maar dat viel tegen; mensen werden lang niet altijd beter. Sterker nog: ik kon lang niet altijd vinden wat er eigenlijk precies stuk was.”
 

Relatie tussen lichaam en geest

Na begin jaren negentig zelf in een fikse burn-out te hebben gezeten, begreep Marjolein dat er meer was dan een mechanisch lichaam. Tijdens de post hbo-opleiding over Psychosomatische Fysiotherapie kwam ze meer te weten over de relatie tussen lichaam en geest. “Dat heeft me niet meer losgelaten. Mijn eigen reis naar herstel begon toen pas echt en sindsdien volgde ik talloze cursussen en opleidingen. Ogenschijnlijk voor mijn werk, maar uiteindelijk altijd weer om er zelf als persoon van te groeien en het vervolgens te delen in mijn werk als therapeut en trainer.”
 

Op zoek naar de intrinsieke motivatie

Marjolein geeft voor Pro Education onder andere de cursussen Acceptance & Commitment Therapie, Mindfullnes in de zorg, NLP voor paramedici en Oplossingsgericht Coachen. “Alleen patiënten die intrinsiek gemotiveerd zijn, kun je helpen aan een blijvende gedragsverandering zoals therapietrouw zijn of meer bewegen. Om bij die intrinsieke motivatie te komen, zul je jezelf als therapeut moeten aanleren om de oprechte, open vragen te stellen en je oordeel, je advies en je aannames aan de kant te schuiven.” En dat, weet Marjolein, is lastiger dan je denkt. Je moet daarvoor namelijk eerst zelf terug naar je authentieke ik, los van oordelen en aannames. “Mensen die bij mij op training komen, verwachten iets te leren over een methode, maar gaan weg met het besef dat ze zichzelf in de spiegel hebben gekeken.”
 

De ander zien zonder oordeel

“Pas als je de ander nieuwsgierig en zonder oordeel met compassie tegemoet treedt, voelt de ander zich echt gezien en kun je achterhalen wat de ander bezighoudt, wat hem tegenhoudt in zijn herstel, waar hij nog tegen vecht en wat hij werkelijk wil. Op dát niveau vind je de intrinsieke motivatie die nodig is voor blijvende gedragsverandering.”

Een advies, hoe professioneel en welgemeend ook, stuit daarentegen juist vaak op weerstand volgens Marjolein. “Ga zelf maar na wat jouw reactie is op een zin als: ‘weet je wat jij zou moeten doen?’.
 

Acceptatie

Een belangrijke belemmerende factor in gedragsverandering richting herstel, is het blijven vechten tegen wat er is. “We willen allemaal vrolijk en gelukkig zijn en hebben hier in Nederland een lage tolerantie voor dingen die oncomfortabel zijn. Maar weet je, groei begint buiten onze comfortabele zone van automatisch en onbewust gedrag. Wanneer je bereid bent te accepteren dat het leven soms even anders loopt kun je daaruit leren. Ik heb meerdere jaren gevochten tegen mijn burn-out, nu weet ik dat het voor mij een hele belangrijke levensles is geweest.
 

Nieuwe cursus

Marjolein werkt nu aan een nieuwe cursus waarin ze heel veel van haar kennis samenbrengt. “De cursus heet ‘Persoonsgericht werken binnen organisaties’ en daarin is onder andere de methodiek ‘Positieve gezondheid’ opgenomen. Machteld Huber heeft deze methodiek ontwikkeld waarin je langs verschillende leefgebieden van een cliënt gaat om uit te zoeken wat belangrijk is. Ook bij deze methodiek is het van belang dat je als therapeut op de juiste manier de vragen stelt: open en nieuwsgierig, zonder oordeel of aannames. Dat is wat ik iedereen als belangrijkste tip mee zou willen geven; zie de ander écht.”