Hoe beïnvloed jij het gedrag van je patiënt?

Wie dagelijks in de praktijk met mensen werkt weet hoe moeilijk het is om gedrag te beïnvloeden of te veranderen. Een mooi voorbeeld is de patiënt die niets wil veranderen aan zijn gedrag om terugkerende klachten te voorkomen en alleen “ja maar” kan zeggen. Of iemand die zijn klachten en problemen op jouw bordje legt en vraagt om dat effe te fixen. Speel dan de bal maar eens terug. Hoe doe je dat eigenlijk?
 

Of anders gezegd: Welke methoden heeft de fysiotherapeut tot zijn beschikking om gedragsverandering te beïnvloeden? 

Allereerst kun je proberen een relatie tussen zijn klachten en zijn gedrag te benoemen. Zo breng je een bewustwordingsproces op gang en geef je uitleg en inzicht. Bijvoorbeeld: Een patiënt heeft rugklachten en langdurig zitten is een van de factoren die een rol spelen bij het vertraagde herstel van zijn rugklachten. Leg uit wat de invloed is van zitten op de weefseldoorbloeding en wat de gevolgen zijn voor het herstel. Welk gedrag kan dan een gunstige bijdrage leveren om de klachten te verminderen. Maak een logisch verhaal zodat de patiënt zelf het antwoord kan geven.

Vanuit deze bewustwording komt men bij de volgende fase, namelijk het benoemen van de voor- en nadelen van de klachten. En de voor- en nadelen van het veranderen van gedrag. Want hoe vaak hoor je niet dat ze niet minder kunnen werken, niet meer kunnen sporten, geen tijd hebben voor oefeningen. Inzicht geven in deze voor- en nadelen van de klachten en het veranderen van gedrag is een de volgende stap. 
 

Welke communicatiestrategie gebruik je hiervoor zonder belerend te zijn of weerstand te creëren.

Motiverende gespreksvoering is misschien wel de meest gebruikte gesprekstechniek. Hierbij komen de therapeut en de patiënt op basis van gelijkwaardigheid samen tot de overeenstemming en zetten ze het proces van verandering in.

Door de patiënten zelf de plussen en minnen op een rijtje te laten zetten leidt dit tot een grotere intrinsieke motivatie. Hierbij is het de taak van de therapeut om niet te sturen of de oplossing aan te dragen. De therapeut coacht het proces maar de patiënt komt zelf met de oplossing om zijn gedrag te veranderen. Dit vraagt wel wat geduld. Als zorgverlener zijn we goed in het aandragen van oplossingen en zitten we daarbij op het puntje van onze stoel. Hier moet de patiënt echter zelf aan de bak. Uiteindelijk is de patiënt verantwoordelijk voor zijn gedrag. De patiënt controleert en de therapeut observeert.
 

Kunnen patiënten ook daadwerkelijk hun gedrag duurzaam veranderen of ligt een terugval op de loer?

Bekend uit bijvoorbeeld de verslavingszorg is dat om gedrag te veranderen dit gemiddeld 3 maanden moet worden volgehouden afhankelijk van de complexiteit. En mocht er een terugval komen, dan is de beste strategie om de positieve kant te benoemen en dit als een leerproces te zien. Leg altijd de nadruk op het leermoment en vraag hoe men dit kan gebruiken om zaken te veranderen. 

Mochten jullie na het lezen van deze blog nog meer willen weten over de motiverende gespreksvoering, bekijk dan ook Motivational Interviewing.

Jacqueline Maas