Hielpijn of pijn bij een hallux valgus niets aan te doen! Maar klopt dat wel?

Regelmatig krijg ik de vraag van een patiënt: “ Die scheve grote teen is daar nog wat aan te doen? Het gaat dan om een hallux valgus vaak nog in een beginstadium die af en toe klachten geeft. Of ik heb al 3 jaar last van hielpijn, kun je hier nog iets mee? Mijn allereerste patiënt met hielpijn kan ik me nog goed herinneren. Geen idee wat ik hiermee moest. Als ik een vraag over een zere grote teen kreeg bij een hallux valgus wist ik niet wat te doen.

Net als deze klachten zijn ook andere voetklachten in de fysiotherapie vaak onderbelicht. En wat de voeten betreft worden deze patienten vaak doorverwezen naar de podotherapeut of orthopedisch arts. Dit terwijl de voet als onderdeel van het lichaam een zeer belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van een goede houding. En in deze bewegingsketen invloed heeft op de knieën, heupen, rug en nek. Bij voetklachten is het  dan ook belangrijk om vooral in bewegingsketens te denken.
 

Wat is nu het ontstaansmechanisme van hielpijn of een hallux valgvus?

Er is steeds meer bekend over de ontstaanswijze van deze aandoening. Vooral het voor sommigen bekende ‘windlassmechanisme’ is vaak verstoord bij deze klachten¹. Zo kun je met manuele therapie de mobiliteit van de enkel, voet, knie heup en bekken optimaliseren indien er sprake is van hypomobiliteit². Bij hypermobiliteit of spierzwakte  kan er ook veel gedaan worden met spierversterking en ondersteuning van de voet. Hiermee ervaart de gehele fasciale keten minder spanning en verbeter je dit mechanisme.
 

Wat kun je doen als fysiotherapeut?

Bij het zoeken op internet vindt je genoeg mogelijkheden voor een fysiotherapeutische  dan wel manueel therapeutische behandeling.

Tevens geven gerichte spierversterkende zoals excentrische oefeningen voor de kuitmusculatuur en achillespees en spierrekkingen voor kuitmusculatuur en de fascia plantaris een goede verbetering van de klachten. Bij de hallux valgus kan een correctie met tape en mobilisatie van de grote teen, spierversterkende oefeningen van de abductor hallicus brevis diepe voetflexoren en m.tibialis posterior een verbetering geven³. Het verminderen van de valgisatie van de calcaneus door dit met een zooltje te ondersteunen helpt soms ook. Er kan dan worden gekozen voor een stimulerende zool of een ondersteunende zool. Dit hangt vooral van de mate van instabiliteit en spierzwakte van de patient.
 

Preventieve maatregelen

Vaak speelt hier het dragen van de juiste schoenen een grote rol. Vooral in de nazomer wanneer mensen weer veel op teenslippers hebben gelopen recidiveren de klachten. Vaak omdat de voet veel steun van de schoen en soms een licht hakje gewend is. Raadzaam is dan ook om dit goed uit te vragen, gedragen schoenen op slijtage, flexibiliteit en stijfheid te controleren. En die teenslippers, die kunnen de vuilnisbak in.
 
1. Plantar Fasciitis and the Windlass Mechanism: A Biomechanical Link to Clinical Practice Lori A. Bolgla; Terry R. Malone  Journal of Athletic Training 2004;39(1):77–82 by the National Athletic Trainers’ Association, Inc www.journalofathletictraining.org
2. Manual Physical Therapy and Exercise Versus Electrophysical Agents and Exercise in the Management of Plantar Heel Pain: A Multicenter Randomized Clinical Trial. Joshua A. Cleland et al. Journal of orthopaedic & sports physical therapy 2009; Aug; 39(8):573-585
3. Hallux valgus—a case for a physiotherapist or only for a surgeon? Literature review Kamila Mortka;  Przemysław Lisiński, J Phys Ther Sci. 2015 Oct; 27(10): 3303–3307.