Preventie en het dagelijks leven
Voor mij de eerste blog voor Pro Education in deze serie van paramedische zorg. Ik zal mij even kort voorstellen: ik ben Jacqueline Leenders, ik ben sinds 1994 ergotherapeut. Ik werk bij het Radboudumc als onderzoeker in opleiding en als behandelend ergotherapeut. Daar zie ik in de polikliniek mensen met spierziektes en doe ik onderzoek naar vermoeidheid, energie en balans. Daarnaast heb ik een aantal mooie freelanceklussen, zoals afstudeerbegeleider en kernteamlid bij de opleiding Ergotherapie van Pro Education en ik ben toegankelijkheidscoördinator bij theaterfestival Oerol. Druk? Nee hoor, laten we het dynamisch noemen.
Ergotherapie raakt steeds meer bekend in Nederland, de compacte uitleg van het vak is dat ergotherapeuten experts zijn in het dagelijks leven van mensen. En als daar op de een of andere manier een verstoring in plaatsvindt, dan kan een ergotherapeut door analyse, advies, training en aanpassingen dagelijkse activiteiten weer mogelijk maken. Voor mij al 29 jaar het #mooistevak!
En wat hebben dagelijkse activiteiten nu te maken met gezondheid en preventie? Meer dan je denkt! Dat wat je doet kan positieve of negatieve gevolgen hebben voor jouw gezondheid en welzijn, en kan dus ingezet worden als preventie. Je kunt naar preventie kijken op meerdere niveaus: 1) Primaire preventie gaat om het voorkomen van het ontstaan van ziekten of aandoeningen, dit gaat vooral over het bevorderen van gezonde leefstijlen; 2) Secundaire preventie gaat om screening om in een vroeg stadium een ziekte of gezondheidsprobleem tijdig te ontdekken; 3) Tertiaire preventie gaat om het voorkomen van complicaties die het gevolg zijn van een aandoening of ziekte; en dan wordt vaak ook nog de term quaternaire preventie gebruikt om de kwaliteit van leven bij terminaal zieke patiënten te behouden. Een ergotherapeut kan op al deze vlakken actief zijn. Primaire preventie als het gaat om het integreren van gezonde keuzes in het dagelijks leven, secundaire preventie bijvoorbeeld bij het tijdig opsporen van ontwikkelingsproblemen bij kinderen, zodat zij therapie kunnen krijgen om hun ontwikkeling te stimuleren; bij tertiaire preventie kan een ergotherapeut adviseren in bijvoorbeeld het voorkomen van decubitus bij mensen met een dwarslaesie of kan er gekeken worden naar valpreventie bij spierziekten; bij quaternaire preventie kan een ergotherapeut ervoor zorgen dat patiënten tijd en energie besteden aan de zaken die men belangrijk vindt en dat zij deze kunnen uitvoeren op een comfortabele manier.
De activiteiten die mensen dagelijks doen hebben impact op de gezondheid en het welzijn, en andersom: problemen in gezondheid en welzijn hebben impact op het dagelijks leven. Een herkenbaar en heftig voorbeeld van een grote verstoring van het dagelijks leven waren de lockdowns in de afgelopen jaren. Voor mijn onderzoek gebruik ik de Activity Card Sort (ACS-NL), een foto-interview met foto’s van 84 activiteiten die mensen regelmatig doen. In de lockdowns waren 48 van deze activiteiten niet mogelijk (onder andere naar een verjaardag gaan, sporten, winkelen, werken en reizen). En dat had zeker gevolgen voor het welzijn van mensen, de kranten stonden vol van verhalen van studenten die depressief raakten of ouderen die vereenzaamden. Bijzonder genoeg zijn er ook mensen die aangaven dat hun tijdsbesteding juist beter in balans was tijdens de lockdowns. Even minder energie kostende reistijd naar het werk, meer flexibiliteit om een dag goed in te delen en wat minder drukke sociale activiteiten in de weekenden deed veel mensen juist goed. Noodgedwongen pasten we ons gedrag aan: via online sessies deden we aan beweging en vergeet niet de ommetjes waar Nederland massaal mee startte. Sommige mensen hielden deze patronen in stand, maar een aantal van deze goedwerkende strategieën verwaterden ook weer. Want zo werkt dat met gedragsveranderingen, het onderwerp waar ik over een aantal weken op terug ga komen.
Daarom daag ik je uit om mee te doen aan een experiment: welke aanpassing in het dagelijks handelen vanuit de lockdowns zou je wel weer willen toepassen? Noteer deze in jouw agenda en experimenteer de komende tijd om die aanpassing van toen weer in te voeren. Lukt dat? Kun je die positieve effecten behouden? Waarom is dat soms zo moeilijk? Ik kom er graag over een aantal weken op terug.
Jacqueline Leenders - ergotherapeut en onderzoeker in opleiding
Jacqueline studeerde in 1994 af aan de Hogeschool Zuyd, opleiding ergotherapie en is naast haar werk als ergotherapeut ook onderzoeker in opleiding bij het Radboudumc en freelancer voor verschillende opdrachtgevers. Zo werkt ze ook als afstudeerbegeleider bij Pro Education en toegankelijkheidscoördinator bij Oerol. Haar werk- en onderzoekservaringen liggen op het vlak van revalidatie bij dwarslaesie en vermoeidheid bij spierziekten. Door de diversiteit aan werkervaring vindt zij het een mooie uitdaging om onderwijs, onderzoek en praktijk met elkaar in contact te brengen.
