Onderzoekers van Universiteit Leiden, VUmc, AMC en het NIVEL hebben met subsidie van ZonMw een thematische wetsevaluatie over zelfbeschikking in de zorg uitgevoerd.
Het onderzoek beantwoordt de vraag hoe zelfbeschikking in wet- en regelgeving is omschreven en hoe dit begrip in verschillende zorgsituaties vorm krijgt. Daarnaast schept het helderheid over de spanning die bestaat tussen praktijkervaring en wetgeving en of de huidige wetgeving moet worden bijgesteld.
De onderzoekers pleiten in het onderzoek voor zelfontplooiing als startpunt waarbij de eigen waarden en wensen van de patiënt centraal staan. Dit houdt in: het stimuleren en ondersteunen bij het geven van invulling aan het eigen leven en keuzevrijheid, waarbij het essentieel is over voldoende en toegankelijke informatie te beschikken. Verder betekent dit het afweerrecht als uitgangspunt wordt genomen., waarbij een weigering van een behandeling altijd moet worden geaccepteerd. Zelfbeschikking komt tot uitdrukking in het beginsel van geïnformeerde toestemming (informed consent), waarbij een patiënt gebruik kan maken van het recht om ‘nee’ te zeggen tegen een behandeling of van het recht op keuzevrijheid bij verschillende behandelopties. De onderzoekers constateren dat bij informed consent in het verleden sterk het accent heeft gelegen op het geven van informatie voorafgaand aan onderzoek of behandeling. Ze betogen dat de informatieplicht zich niet daartoe moet beperken. De informatieplicht geldt voor het hele behandelproces, ook voor het geven van informatie over complicaties, nazorg of als er iets mis is gegaan. Daarnaast stellen de onderzoekers voor om in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), waarin rechten en plichten van cliënten in de zorg staan omschreven, op te nemen dat hulpverleners de plicht hebben na te gaan of de patiënt de informatie heeft begrepen. De onderzoekers constateren dat er onduidelijkheid bestaat over de vraag welke informatie wanneer mag worden uitgewisseld tussen hulpverleners, zonder toestemming van de betrokken patiënt. Het is van belang dat de wetgever hier duidelijkheid schept. (Bron: Zon MW Nieuws)
